1990 yılında güçlü bir ivme kazanan ve 1990'lı yıllarda en yüksek hacmine ulaşan, 1993 yılında 441.133 adet otomobil satışına ulaşan Türkiye otomobil pazarında, geçen yıl 967.341 adet otomobil satıldı. 2,6 milyonluk araç filosu 30 yılda 15 milyonu aştı. Araç filosunun gelişimi ve yaklaşık 6 kat büyüyen pazar hakkında konuşan sektör temsilcilerinden Muhammed Ali Karakaş, şunları söyledi: “30 yılda 4 kez ekonomik krizle karşı karşıya kalan otomotiv sektörü, tüm zorluklara rağmen gelişimini sürdürmüştür. Ancak sektörümüzde hala gidilecek çok yol var. Filomuzun yaş ortalamasının yüksek olması, kişi başına düşen araç sayısı gibi faktörler geleceğe yönelik potansiyelin yüksek olduğunu gösteriyor” dedi. Sektörün önde gelen kuruluşlarından Otomerkezi.net, otomotiv sektörünün 30 yıllık serüvenine ışık tutuyor. 1993 ile 2023 yılları karşılaştırıldığında pazar dinamiklerinin değiştiği ve önemli gelişmeler sağlandığı ortaya çıktı. 1993 yılında araç filosu 2 milyon 619 bin 852 iken, Türk otomobil filosu 2023 yılında yaklaşık 6 kat büyüyerek 15 milyon 221 bin adete ulaştı. 134. 1993 yılında 441 bin 133 adet otomobil satılırken, bu rakam 1990 yılında büyük bir ivme kazanarak en yüksek satış rakamına ulaşmışken, geçen yıl 967 bin 341 adet otomobil satıldığı tahmin edilmektedir.
Sedan tutkusu yerini SUV’lara bıraktı
30 yıl öncesine baktığımızda, Türkiye'de sıfır ve ikinci el otomobil tercihinin yerli üretim olduğu görülüyor: Tofaş Şahin, Doğan, Kartal, Renault 9 Broadway & Spring & Fairway, 11 Flash, Flash S, Rainbow, Renault 12 Toros, Ford Taunus, Fiat Tempra, Fiat Tipo, Opel Vectra ve Astra gibi yerli üretim otomobillerin 2023 yılında tercih edileceği görülüyor. Fiat Egea, Renault Clio, Renault Megane, Opel Corsa, Toyota Corolla gibi modeller 2023 yılının en çok satan yeni ve ikinci el araçları arasında yer alıyor. Sedan tutkusu yerini SUV ve crossover modellere bırakmış gibi görünüyor. Bugün Toros SW ve Kartal gibi steyşın vagonların rolünü Doblo, Fiorino, Partner ve Caddy gibi hafif ticari araçlar üstleniyor. Ayrıca otomatik şanzıman seçeneği de artık tüketicilerin olmazsa olmaz tercihleri arasında öne çıkıyor.
46 asgari ücretle sıfır Egea
1993 yılında Tofaş Şahin'in 0 kilometresi için 93 milyon lira ödemek gerekirken, bunun asgari ücretin yüzde 64'üne tekabül ettiği ortaya çıktı. Bugün aynı sınıftaki Fiat Egea, 46 asgari ücretle 814 bin 900 TL'ye satın alınabiliyor. 30 yıllık değişime ilişkin görüşlerini paylaşan sektör temsilcilerinden Karakaş, şunları söyledi: “30 yılda pek çok ekonomik krizle karşı karşıya kalan otomotiv sektörü, tüm zorluklara rağmen gelişimini sürdürdü. Ama gidecek çok yolumuz var. Filomuzun 15 yıllık yaşı, kişi başına düşen araç sayısı oranı ve yıllık satış verileri sektörde önümüzdeki yıllar için ciddi bir potansiyel bulunduğunu gösteriyor. İkinci el satışlarda en büyük değişiklik alım satım alışkanlıklarında yaşandı. “Geçmişte otomobiller otomobil pazarlarında ve yalnızca birkaç showroom'da satın alınırken, artık neredeyse tüm sektör çevrimiçi pazar yerleri ve reklam platformları aracılığıyla ilerliyor.” Bunu şu şekilde değerlendirdi.
Ev/araba fiyat oranı da benzer. Ev ve araba fiyatlarını 30 yıl öncekiyle karşılaştırdığınızda benzer bir tablo ortaya çıkıyor. 1993 yılında İstanbul Maltepe'de ortalama bir daire 490 milyon TL iken; 5.2 sıfır kilometre ise Tofaş Şahin'e karşılık geldi. Bugün Maltepe'de 4,5 milyon TL değerindeki ortalama bir daire için 5,5 kilometrelik yeni Fiat Egea'ya ihtiyaç var.